1 00:00:00,280 --> 00:00:05,400 Ze zijn 100.000 keer sneller. Ze gebruiken veel minder energie. 2 00:00:05,520 --> 00:00:08,880 We gaan er miljarden mee verdienen. We hebben het over fotonica. 3 00:00:09,000 --> 00:00:10,760 Ook 'het nieuwe goud' genoemd. 4 00:00:10,880 --> 00:00:14,280 Het zijn chips die werken met licht in plaats van elektriciteit. 5 00:00:14,400 --> 00:00:16,600 Niet nieuw, maar we kunnen wel steeds meer. 6 00:00:16,720 --> 00:00:20,640 Ewit Roos, directeur van Photondelta, een overkoepelende organisatie... 7 00:00:20,760 --> 00:00:23,920 waarin overheid, kennisinstellingen en bedrijven samenwerken. 8 00:00:24,040 --> 00:00:26,200 Leg ons eens in het kort uit... 9 00:00:26,320 --> 00:00:31,560 wat die fotonische chips precies zijn. -In de micro-elektronische chips... 10 00:00:31,680 --> 00:00:34,720 die je bijvoorbeeld in je telefoon hebt... 11 00:00:34,840 --> 00:00:37,960 daar worden elektronen, wordt elektriciteit gebruikt... 12 00:00:38,080 --> 00:00:40,360 om allerlei dingen te laten functioneren: 13 00:00:40,480 --> 00:00:43,960 aan en uit te zetten, je WhatsApp te activeren... 14 00:00:44,080 --> 00:00:46,920 je camera te activeren. Dat is fantastisch. 15 00:00:47,040 --> 00:00:50,280 Fotonische chips werken niet met elektronen, maar met licht. 16 00:00:50,400 --> 00:00:52,520 De eenheid daarvan noemen ze fotonen. 17 00:00:52,640 --> 00:00:55,440 Waar wij in Nederland goed in zijn... 18 00:00:55,560 --> 00:00:59,280 is het bouwen van deze geïntegreerde fotonische chips. 19 00:00:59,400 --> 00:01:02,400 Dus hele kleine chips waarin, in plaats van elektronen... 20 00:01:02,520 --> 00:01:08,120 lichtbundeltjes, dus fotonen gaan die weer in allerlei functies voorzien. 21 00:01:08,240 --> 00:01:12,120 Het klinkt bijna onwaarschijnlijk. Worden ze nu al gebruikt? 22 00:01:12,240 --> 00:01:14,400 Ja, ze worden zeker gebruikt. 23 00:01:14,520 --> 00:01:16,720 Er zijn bedrijven die ze al maken. 24 00:01:16,840 --> 00:01:20,800 Maar de grote slag is om ze in zo'n chip te stoppen. 25 00:01:20,920 --> 00:01:23,640 Waar worden ze al voor gebruikt? 26 00:01:23,760 --> 00:01:26,000 We hebben prachtige bedrijven in Nederland... 27 00:01:26,120 --> 00:01:29,720 die aan de vliegtuigindustrie fotonische chips leveren... 28 00:01:29,840 --> 00:01:33,920 om bijvoorbeeld de afwijkingen in de vleugel te meten. 29 00:01:34,040 --> 00:01:37,200 Om de druk op het landingsgestel te meten... 30 00:01:37,320 --> 00:01:42,200 zodat tijdig onderhoud kan worden gedaan. En dat niet plotseling... 31 00:01:42,320 --> 00:01:45,920 bijvoorbeeld bij een afbrekende landingspoot wordt gezegd: 32 00:01:46,040 --> 00:01:48,360 'We waren te laat met het onderhoud.' 33 00:01:48,480 --> 00:01:52,000 Dus on-time onderhoud in plaats van regulier onderhoud. 34 00:01:52,120 --> 00:01:54,440 Dat brengt kostenbesparingen met zich mee. 35 00:01:54,560 --> 00:01:58,840 Wordt daar al veel mee gewerkt? -Ja, dat is nog niet zo bekend. 36 00:01:58,960 --> 00:02:03,760 Maar het Nederlandse bedrijf Technobis, is hofleverancier op dit moment... 37 00:02:03,880 --> 00:02:07,560 bij bedrijven als Boeing en Airbus. 38 00:02:07,680 --> 00:02:10,880 Het is nog niet zo dat hij massaal chips levert. 39 00:02:11,000 --> 00:02:15,360 Maar wel hofleverancier in de zin van: deze technologie gaan wij gebruiken... 40 00:02:15,480 --> 00:02:17,960 in onze vliegtuigen: de A320 en de A350. 41 00:02:18,080 --> 00:02:20,160 We halen zo nog een paar voorbeelden aan. 42 00:02:20,280 --> 00:02:22,760 Misschien interessant om hier naar te kijken... 43 00:02:22,880 --> 00:02:26,720 om te zien hoe klein die chip is. Als je goed kijkt naar de foto... 44 00:02:26,840 --> 00:02:29,720 dan zie je dat het een vingertopje is... 45 00:02:29,840 --> 00:02:34,120 waar een klein dingetje op ligt. Dat is een fotonische chip. 46 00:02:34,240 --> 00:02:38,080 Echt 'n heel klein dingetje. -Maar ontzettend slim, hè? 47 00:02:38,200 --> 00:02:39,920 Even een paar punten. 48 00:02:40,040 --> 00:02:44,560 De investering die nodig is, is 300 tot 600 miljoen, willen we hier mee verder. 49 00:02:44,680 --> 00:02:47,640 Bedenk dat er een race aan de gang is in de wereld. 50 00:02:47,760 --> 00:02:51,800 Nederland loopt enkele jaren voorop in de ontwikkeling van deze chips. 51 00:02:51,920 --> 00:02:55,160 Vorig jaar zei een professor in de uitzending: 'Twee jaar'. 52 00:02:55,280 --> 00:02:58,200 Is dat nog steeds zo? -We kunnen zeggen dat dat zo is. 53 00:02:58,320 --> 00:03:02,200 Ik was vorige week op een belangrijke beurs in Amerika. 54 00:03:02,320 --> 00:03:04,880 Daar hebben mensen uit Nederland de 'keynote'. 55 00:03:05,000 --> 00:03:07,760 Daar staan dus 2.500 mensen uit de hele wereld... 56 00:03:07,880 --> 00:03:11,720 te luisteren naar Meint Smit, in dit geval... 57 00:03:11,840 --> 00:03:15,960 om te weten hoever wij staan met deze technologie. 58 00:03:16,080 --> 00:03:20,680 Hoe we bouwblokken maken om de technologie in de chip te krijgen. 59 00:03:20,800 --> 00:03:23,400 Geef je dat dan weg? -Nee, je geeft niets weg. 60 00:03:23,520 --> 00:03:25,920 Ik geef aan: we hebben die voorsprong nog steeds. 61 00:03:26,040 --> 00:03:29,160 Maar Obama heeft ook flink geïnvesteerd in fotonica. 62 00:03:29,280 --> 00:03:33,680 Hijgt Amerika in onze nek? Welke landen zitten achter ons aan? 63 00:03:33,800 --> 00:03:38,000 Het hijgen komt uit meerdere hoeken, om maar zo te zeggen. 64 00:03:38,120 --> 00:03:41,640 Duitsland is met techniek toch altijd heel vooruitstrevend? 65 00:03:41,760 --> 00:03:46,400 Zeker, maar we rekenen Duitsland even tot het Europese ecosysteem. 66 00:03:46,520 --> 00:03:50,800 We werken ook samen met de Duitsers om die Europese industrie hier te krijgen. 67 00:03:50,920 --> 00:03:55,560 Amerika hijgt in de nek. Daar wordt stevig geïnvesteerd. China, Japan. 68 00:03:55,680 --> 00:03:58,920 En allemaal op het gebied waar wij nog op voorlopen. 69 00:03:59,040 --> 00:04:01,240 Waarom hebben we dat geld nodig? 70 00:04:01,360 --> 00:04:05,000 Dat geld hebben we nodig om die industriële infrastructuur... 71 00:04:05,120 --> 00:04:09,200 van het ontwikkelen van die chips, maar ook om ze te testen... 72 00:04:09,320 --> 00:04:12,160 en te verpakken zodat ze kunnen communiceren. 73 00:04:12,280 --> 00:04:16,080 En om ze te kunnen maken. Om dat hier in Nederland te krijgen. 74 00:04:16,200 --> 00:04:18,280 Waar gaat het dan om? 75 00:04:18,400 --> 00:04:22,320 Dat je al die nieuwe technologieën ook snel kunt gaan testen. 76 00:04:22,440 --> 00:04:25,040 En samen met die bedrijven gaat ontwikkelen... 77 00:04:25,160 --> 00:04:27,160 zodat je die voorsprong behoudt. 78 00:04:27,280 --> 00:04:30,160 Daar gaat die 300 tot 600 miljoen in zitten. 79 00:04:30,280 --> 00:04:34,560 Dat zou veel banen opleveren, tussen de 5.000 en 7.000. 80 00:04:34,680 --> 00:04:37,720 We hebben zelf als target gesteld, niet onrealistisch... 81 00:04:37,840 --> 00:04:40,480 dat het in Nederland in 2025... 82 00:04:40,600 --> 00:04:45,880 zo'n 25 miljard omzet moet gaan leveren. Goed, dan zijn we acht jaar verder. 83 00:04:46,000 --> 00:04:47,400 Maar dat is significant. 84 00:04:47,520 --> 00:04:50,640 Hoe belangrijk is de rol van Brabant hierin? 85 00:04:50,760 --> 00:04:53,040 De rol van Brabant is enorm belangrijk. 86 00:04:53,160 --> 00:04:58,400 Als je kijkt naar de grondvesten van deze geïntegreerde technologie... 87 00:04:58,520 --> 00:05:01,280 We hebben 't niet over de glasvezelkabels. 88 00:05:01,400 --> 00:05:05,400 Maar de geïntegreerde technologie, de geïntegreerde chips, die dingen. 89 00:05:05,520 --> 00:05:11,600 Dan liggen de grondvesten bij de Technische Universiteit Eindhoven. 90 00:05:11,720 --> 00:05:14,560 En ik moet erbij zeggen: ook in Twente... 91 00:05:14,680 --> 00:05:18,760 hebben ze daar enorm veel kennis. Dus we bundelen die kennis. 92 00:05:18,880 --> 00:05:22,240 Als we kijken wat dat direct voor Brabant oplevert. 93 00:05:22,360 --> 00:05:25,920 We hebben de fortuinlijke positie dat we een fabriek hebben... 94 00:05:26,040 --> 00:05:28,880 SMART-Photonics, dat noemen ze een 'foundry'. 95 00:05:29,000 --> 00:05:33,680 Die gaat die dingen bakken. We hebben EFFECT Photonics, een bedrijf... 96 00:05:33,800 --> 00:05:37,160 SMART-Photonics, hier is nog een recente krantenkop: 97 00:05:37,280 --> 00:05:40,560 Zeven miljoen haalden ze op. Dus er is wel geld. 98 00:05:40,680 --> 00:05:42,160 Men ziet het. 99 00:05:42,280 --> 00:05:45,360 Ook de provincie Noord-Brabant is buitengewoon ambitieus... 100 00:05:45,480 --> 00:05:48,680 in het realiseren van deze infrastructuur. Alsmede overigens... 101 00:05:48,800 --> 00:05:52,160 de provincie Overijssel die zegt: 'Dit moeten we samen oppakken... 102 00:05:52,280 --> 00:05:56,360 willen we als Nederland kunnen concurreren in de wereld.' 103 00:05:56,480 --> 00:05:58,960 Die potentie hebben we, en de mensen hebben we. 104 00:05:59,080 --> 00:06:03,720 We hebben weinig tijd. Ik wil graag twee voorbeelden naar voren halen. 105 00:06:03,840 --> 00:06:08,800 De Merwedebrug, ook daar komt een groot verschil dankzij Fotonica. 106 00:06:08,920 --> 00:06:12,080 We zien 'm op de achtergrond. -Laat ik 'n voorbeeld geven. 107 00:06:12,200 --> 00:06:17,320 Wat ik net zei met die toepassing van deze technologie in vliegtuigen. 108 00:06:17,440 --> 00:06:21,600 Dat kan je ook gebruiken bij allerlei andere infrastructurele werken... 109 00:06:21,720 --> 00:06:24,440 zoals bruggen. Want wat doet het namelijk? 110 00:06:24,560 --> 00:06:29,000 Je kan dingen meten wat eerder niet kon met de conventionele technologie. 111 00:06:29,120 --> 00:06:32,760 Dat ze de kleinste afwijking al detecteren en daarop handelen. 112 00:06:32,880 --> 00:06:36,480 Dat betekent dat je op nanometerschaal een scheurtje kan ontdekken. 113 00:06:36,600 --> 00:06:39,320 Die je anders veel later zou ontdekken. Heel gaaf. 114 00:06:39,440 --> 00:06:41,360 En dan alsnog moet repareren. 115 00:06:41,480 --> 00:06:44,200 Nog één, die ligt dicht bij de mensen thuis. 116 00:06:44,320 --> 00:06:47,920 Ik wilde 'm toch horen: het pilgebruik, medicijnen. 117 00:06:48,040 --> 00:06:51,000 Ze zien straks onderscheid tussen goede en slechte cellen... 118 00:06:51,120 --> 00:06:53,840 en weten waar ze medicijnen moeten gaan afgeven. 119 00:06:53,960 --> 00:06:58,440 Met fotonische sensoren kunnen we het medicijn daar sturen... 120 00:06:58,560 --> 00:07:03,200 waar het probleem zit. Kankercellen, afwijkende cellen... 121 00:07:03,320 --> 00:07:07,760 kunnen door geavanceerde fotonische sensortechnologie worden gedetecteerd. 122 00:07:07,880 --> 00:07:12,240 Als diagnose, maar ze kunnen daar ook de medicijnen loslaten. 123 00:07:12,360 --> 00:07:15,640 We gaan 'n fantastische tijd tegemoet. -Fotonica verandert de wereld. 124 00:07:15,760 --> 00:07:17,880 Jazeker, te beginnen in Nederland.