Provincie Brabant roept op tot actie voor toekomstbestendige onderwijshuisvesting

Veel schoolgebouwen in Nederland, ook in Brabant, zijn verouderd en niet toekomstbestendig. Gemeenten hebben de taak deze gebouwen te onderhouden, renoveren of vervangen. Het huidige financieringssysteem biedt echter onvoldoende mogelijkheden om deze opgave aan te pakken.

De VNG-normvergoeding blijkt in de praktijk te laag om bouw- en duurzaamheidskosten te dekken. Gemeenten moeten daarom vaak eigen middelen inzetten of wachten op incidentele subsidies. Dit maakt het lastig om tijdig en effectief te investeren in onderwijsvoorzieningen.

Financiële onzekerheid

Gemeenten hebben te maken met financiële onzekerheden, zoals het ‘ravijnjaar’ en herverdeling van het gemeentefonds. Dit maakt structureel plannen lastig en vergroot de risico’s. Tegelijkertijd ontbreekt bij veel gemeenten een integraal huisvestingsplan onderwijshuisvesting waarmee samen met de betrokken schoolbesturen plannen worden gemaakt over passende onderwijsgebouwen. Het themaonderzoek toont daarnaast aan dat veel gemeenten de opgave van onderwijshuisvesting wel erkennen, maar niet altijd in hun begroting hebben verwerkt.

Gedeputeerde Marc Oudenhoven hierover: “We hebben al eerder onderzoek gedaan naar de uitdagingen rondom de gemeentelijke begrotingen. Die resultaten hebben we destijds samen aangeboden aan de minister. Nu gaan we een stap verder: we hebben gekeken welke specifieke belemmeringen er zijn bij het investeren in schoolgebouwen. Het is duidelijk dat de huidige manier van financieren en plannen niet werkt voor gemeenten. Als provincie roepen we het Rijk op om de financiering beter en eenvoudiger in te richten. Gemeenten vragen we om heldere en realistische plannen te maken en dat te verankeren in hun begroting.”

Namens de VBG vult burgemeester Evert Weys vult hierop aan: "Ik ben blij dat de provincie Noord-Brabant in dit dossier schouder aan schouder staat met onze Brabantse gemeenten om aandacht te vragen voor de knelpunten. Het is essentieel dat we deze boodschap gezamenlijk uitdragen richting het Rijk. Gemeenten hebben behoefte aan stabiele financiering en heldere richtlijnen, zodat ze met vertrouwen kunnen investeren in veilige, duurzame schoolgebouwen. Deze gebouwen moeten niet alleen functioneel zijn, maar ook inspireren en bijdragen aan een prettige leer- en werkomgeving.”

Duidelijke richtlijnen en stabiele financiering nodig

De provincie roept het Rijk op om verantwoordelijkheid te nemen voor een stabiel en toekomstbestendig financieringssysteem. Gemeenten ontvangen nu geen vaste bekostiging voor verduurzaming. Dit bemoeilijkt de planning van renovaties en vervangingen.

De provincie pleit voor een vereenvoudigd systeem met vaste middelen. Hiermee kunnen gemeenten duurzame, kwalitatieve schoolgebouwen realiseren, passend bij de behoeften van de toekomst.

Betere samenwerking tussen gemeenten en schoolbesturen

Het themaonderzoek wijst ook op de noodzaak van betere samenwerking tussen gemeenten en schoolbesturen. Onduidelijkheid over de definities van ‘renovatie’ en ‘vernieuwbouw’ leidt vaak tot vertragingen. Heldere richtlijnen vanuit de Rijksoverheid kunnen ervoor zorgen dat partijen sneller en efficiënter samenwerken.

Samen werken aan de toekomst

De provincie Noord-Brabant en de VBG benadrukken dat goed onderwijs begint bij een goede omgeving. Schoolgebouwen moeten veilig, duurzaam en inspirerend zijn voor leerlingen en docenten. Met een toekomstbestendig financieringssysteem en heldere richtlijnen kan het Rijk bijdragen aan deze belangrijke opgave.

Het themaonderzoek is uitgevoerd door de provincie vanuit haar toezichtrol op de gemeentelijke begrotingen, samen met de VBG. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in samenwerking met vier Brabantse gemeenten, om gezamenlijk waardevolle inzichten en oplossingen te vinden die van waarde zijn voor alle gemeenten. Samen kunnen we bouwen aan een betere toekomst voor het onderwijs.

Bekijk het rapport 'Themaonderzoek onderwijshuisvesting in gemeentelijke begrotingen' (pdf, 7.3 MB)