Programma introductie Duurzaam Stortbeheer (iDS)

Rijksoverheid, provincies en sector zoeken naar een alternatieve wijze van beheer waardoor minder en het liefst geen eeuwigdurende nazorg meer nodig is. Daarvoor zijn zij een programma gestart: introductie Duurzaam Stortbeheer (iDS). In iDS wordt onderzocht of er een manier bestaat om de verontreiniging binnen de stortplaats onschadelijk te maken. Dat kan door het toevoegen van water en lucht waarmee biologische afbraakprocessen in de stortplaats worden gestimuleerd. De verontreinigingen in het afval worden zo uitgespoeld, opgevangen en behandeld, of afgebroken of vastgelegd. Tijdens de behandeling is de onderkant van het stortvak afgedicht. Het eventuele afvalwater wordt opgevangen en komt niet in het milieu terecht.

Met het programma iDS wordt in de praktijk onderzocht of het mogelijk is om bestaande stortplaatsen te verduurzamen. Als de uitkomsten van het onderzoek positief zijn dan is er minder tot geen nazorg nodig. Op deze wijze belasten we volgende generaties niet met het beheer van ons afval én besparen we de samenleving forse kosten.

Pilotlocaties

Het praktijkonderzoek dat in principe 10 jaar gaat duren, vindt plaats in de provincies Noord-Brabant (Bergen op Zoom, stortplaats Kragge II), Noord-Holland (Hollands Kroon, stortplaats Wieringermeer) en Flevoland (Almere, stortplaats Braambergen). Op deze stortplaatsen voeren de betrokken bedrijven duurzaam stortbeheer uit. De locaties waar het experiment plaatsvindt zijn uitgebreid onderzocht. Ze zijn alle voorzien van een goed functionerende onderafdichting, zodat geen risico op verontreiniging van het grondwater bestaat.
Duurzaam stortbeheer vindt plaats in stortvakken – dit zijn afgebakende delen van de stortplaats – waar niet meer wordt gestort. Deze stortvakken worden voorzien van een afdeklaag, waardoor geen sprake is van geuroverlast. Onderzoek toont aan dat met de huidige voorzieningen de kans op broeikasgassen door het vrijkomen van stortgassen gering is.

PDS-locaties

Potentieel Duurzaam Stortbeheer (PDS)-locaties zijn stortplaatsen die bij een succesvol verloop van het experiment in aanmerking komen voor duurzaam stortbeheer. Zij krijgen (indien nodig) gedurende de looptijd van het experiment uitstel voor het aanbrengen van een (waterdichte) bovenafdichting.
De 3 stortplaatsen waar in bepaalde stortvakken het demonstratieproject van het experiment duurzaam stortbeheer wordt uitgevoerd zijn tevens PDS-locaties.

Rol van de provincie

Geheel onafhankelijk van de (ongewijzigde) rol die provincies hebben als bevoegd gezag bij vergunning en handhaving van stortplaatsen, zijn met name de provincies waarin experimenten worden uitgevoerd heel intensief betrokken bij overleg, communicatie en vormgeving van de uitvoering en het onderzoek. De provincies waarin de (in de ministeriële regeling beschreven) ’potentiële duurzaam stortbeheer’ (PDS)-locaties liggen zijn ook betrokken bij overleg en besluitvorming. De provincie Noord-Brabant is zowel ’pilot-provincie’ als de ’PDS-provincie’ en heeft hiervoor mensuren vrijgemaakt.

Concrete resultaten

Pilots lopen nog in principe tot 2028. Er is zowel vanuit de EU (TU Delft) als Engeland (University of Southampton) subsidie verleend voor nader onderzoek op de stortplaats Kragge II te Bergen op Zoom. Het is volgens de wetenschappers de meest gemonitorde stortplaats in de wereld.

Tussenevaluatie

Het onderzoek is nu halverwege en daarom  heeft een onafhankelijk bureau een tussenevaluatie opgesteld. Hieruit blijkt dat het experiment kans van slagen heeft, zonder negatief effect op het milieu. De gewenste processen, zoals de uitspoeling van verontreinigingen en natuurlijke afbraak/ stabilisatie van organisch materiaal zijn in gang gezet. Hiermee staan de seinen op groen voor de tweede helft van de pilot. Als het experiment slaagt, kan duurzaam stortbeheer een definitieve regeling worden in het Stortbesluit bodembescherming.