Ambassades op Dutch Design Week

Circular & Biobased Building

Ruimdenken over onze manier van bouwen. Dat is waar deze ambassade over gaat. “Want er is dringend behoefte aan een manier van bouwen die de natuur versterkt in plaats van gebruikt”, vertelt Rolf Gerritsen. Hij zit namens de provincie in de ambassade. “We zoeken naar hoe we gebouwen kunnen maken die niet alleen rekening houden met de natuur, maar er zelfs onderdeel van zijn.”

Al een aantal jaar doet de ambassade intensief onderzoek naar vernieuwende manieren van regeneratief bouwen. Het afgelopen jaar lag de focus op de stad. “We keken naar hoe je de natuur naar de stad kan halen”, vertelt Rolf. “Hoe denk je vanuit natuurlijke materialen? Hoe verbeter je het water- en bodemsysteem als je bouwt? Dat soort vragen.”

De resultaten van dat onderzoek presenteert de ambassade tijdens DDW op het Ketelhuisplein. Er komt een grote expositie waar de inzichten op allerlei manieren tot leven zijn gebracht. Het middelpunt ervan is een maquette installatie die een ode brengt aan regeneratief bouwen. Zie deze schets:

De maquette is eigenlijk een klein landschap op zich en zit boordevol verrassende innovaties. Zo is de hoofdconstructie 3D-geprint van aarde. En werkt het geheel als een ingenieus watersysteem. “Want om echt regeneratief te bouwen moet een gebouw in staat zijn om water op te vangen, te zuiveren en efficiënt door te laten stromen”, aldus creatief leidster Diana van Bokhoven.

De gevels zijn bedekt met verschillende soorten planten en groene systemen. Het dak is ingericht als een daktuin. Als daar teveel water op ligt, stroomt het water via de gevels naar beneden. Onderweg voedt het weer de vegetatie. Op het dak staan ook water zuiverende planten. Zij zuiveren niet alleen het water, maar zorgen ook voor verkoeling tijdens langdurige hitte.

Inspiratie

Het programma dient als inspiratie voor hoe gebouwen, water en natuur in harmonie kunnen samenwerken”, vertelt Diana van Bokhoven. “We onderzoeken hoe we de volgende stap naar duurzaam bouwen kunnen zetten. En we laten heel concreet zien wat er al kan. We creëren een verhaal van hoop en mogelijkheden.”

Rolf Gerritsen beaamt dat. “Een ambassade is een geweldige plek om partners naartoe te trekken. Om verbinding te maken. Je biedt inspiratie, verleiding en perspectieven van waar we naartoe kunnen bewegen als je circulair bouwen omarmt.”

De Embassy of Health

De Embassy of Health nodigt ons uit om op een totaal andere manier naar onze gezondheid te kijken. “We onderschrijven het belang van preventieve gezondheid. Voorkomen is beter dan genezen, maar toch gaan we pas aan de slag met onze gezondheid als er al problemen zijn”, schrijft de ambassade in haar kernverhaal.

En als we het over preventie hebben, is het de vraag is of we er wel komen met dagelijks een appel en 10.000 stappen. Want we leven in een omgeving vol verleidingen, verontreiniging, eenzaamheid en stress. Gezondheidsverschillen nemen toe. Hoe gezond je bent is steeds vaker afhankelijk van waar je woont en wat je te besteden hebt. Is het mogelijk om in die snelle, moderne wereld gezondheid voorop te zetten?

Dat is wat de partners binnen deze ambassade onderzochten. Hoe maak je van onze gezondheid weer ons grootste goed? “Het begint bij het erkennen van zachte waarden”, vertelt creatief leidster Marleen van Bergeijk. “Als we praten over ons gezondheidsstelstel gaat het altijd om harde, meetbare waarden, zoals geld, efficiëntie en medisch resultaat. Maar gezondheid is zoveel breder dan dat. Het is diep geworteld in ons dagelijks leven. Zachte waarden zoals aandacht, verbinding en de menselijke maat moeten ook onderdeel zijn van het gesprek.”

Wachtruimte

En dus zochten alle samenwerkingspartners en designers samen naar manieren om dat te doen. Tijdens DDW nodigen ze het publiek via een expositie uit om mee te denken. En wel in een grote wachtruimte. Die er uiteraard niet uitziet als de typische, efficiënte wachtruimte van een dokter. Maar een wachtruimte die vol zit met innovatieve concepten die uitgaan van juist die zachte waarden.

Er zijn vier werken te zien. Een daarvan is een innovatief ontwerp van een ‘high intensity unit’. “Dat is een hele complexe medische omgeving”, aldus Marleen van Bergeijk. “Het moet er nu bovenal veilig en efficiënt zijn. Maar om goed te herstellen, moet je als mens ook gestimuleerd worden. Daar heb je andere prikkels voor nodig. Onze ruimte is ontworpen vanuit een nieuwe visie op mentale gezondheid. We keken naar hoe je mensen echt mens kunt houden in dat gebouw.”

De andere werken gaan over openbare stilteruimtes, nieuwe manieren van vrijwilligerswerk en over de invloed van een oneindige hoeveelheid aan informatie over gezondheid online.

Visueel

Een inspirerend geheel, vind ook Elles Breebaart. Zij zit namens de provincie in de ambassade. “Het is zo knap om te zien hoe mensen iets visueel weten te maken waar wij heel veel woorden voor nodig hebben,” vertelt ze.

En ze is overtuigd van de meerwaarde. “Het brengt ons als provincie sowieso dat je in de voorbereiding met allerlei partners over hetzelfde thema nadenkt. En je agendeert het onderwerp hier op een heel andere manier. Je kunt je hele netwerk uitnodigen op de Dutch Design Week. Het geeft bestuurders de gelegenheid om het onderwerp in een inspirerende omgeving met andere bestuurders en partners te bespreken.”

De Embassy of Water

We moeten ons watersysteem herstellen. Daar zijn alle partners binnen de Embassy of Water van overtuigd. We hebben als mens de natuurlijke watercyclus onderbroken. We nemen, sturen, onttrekken, pompen, blokkeren, vervuilen en verspillen water.

We hebben de natuurlijke kringloop gehalveerd. Water sijpelt niet meer in de bodem, maar wordt zo snel mogelijk afgevoerd via riolering en sloten, beken en rivieren naar zee. Deze verstoringen leiden tot droogte en wateroverlast.

Maar daar is iets aan te doen: we kunnen de watercyclus herstellen. “Al is daar intensieve samenwerking voor nodig”, vertelt Karla Niggebrugge. Zij zit namens de provincie in de ambassade. “En die is er. We werken binnen deze ambassade al heel lang samen. De lijnen zijn kort. Daarom kozen we ervoor niet ieder jaar een nieuw thema aan te pakken, maar te gaan voor verdieping. En voort te bouwen op wat de jaren ervoor hebben gedaan.”

Specifiek richt dat onderzoek zich op hoe water leidend kan zijn bij het bouwen. Hoe kunnen we gebouwen zo ontwerpen dat we met het water samenleven in plaats van het gebruiken? Kunnen we woningbouw zelfs herstellend laten zijn voor het watersysteem? Kunnen we water ter plekke in een woning opvangen en zuiveren?

Verbinding

“We zoeken naar ontwerpen die ervoor zorgen dat je als bewoner de verbinding met het water echt voelt”, vertelt Karla. “ Het gaat niet alleen om technische installaties waarvan je niet eens weten hoe ze werken. Maar over verbinding. Hoe kun je het zo ontwerpen, dat het systeem een gevoel oproept? Dat je als inwoner voor het water in je huis wil zorgen? Dat borduurt voort op de levenswijze van inheemse culturen. Die leven heel anders met water dan dat wij doen.”

Ontwerpers en architecten laten op DDW aan de ene kant zien hoe je op een totaal nieuwe, innovatieve manier kan denken over woningontwerp. Maar ook proberen ze de vertaalslag te maken naar praktische innovaties waar we snel mee aan de slag kunnen.

Vrijplaats

“Het mooie is dat een ambassade echt wel als een soort vrijplaats werkt”, aldus Karla. “Een plek waar je samen vrij met elkaar denkt, in plaats van vanuit je eigen belangen. Aan de ene kant inspireer je elkaar en houd je elkaar wakker. Aan de andere kant gaan we ook steeds verder naar de uitvoering toe. We willen de concepten die we bedenken samen met de ontwerpers ook echt naar de praktijk toe te brengen. In Eindhoven gaan zijn we daar al mee bezig. Daar passen we een aantal van de principes waar we mee werken concreet toe in de praktijk.”

De Embassy of Food

Ons voedselsysteem en de manier waarop consumeren, is hard toe aan verandering. Daar zijn we het wel over eens. Om onszelf en de aarde gezond te houden, moeten we andere keuzes maken. Maar als we ons met zijn allen afvragen welke keuzes, lopen we vast. En dus is ruimdenken hard nodig.

De Embassy of Food is vastbesloten dat te doen. Niet alleen met kunstenaars en ontwerpers, maar met mensen uit de hele voedselketen. Van boer tot wetenschapper, van beleidsmedewerker tot supermarktdirecteur. Het doel is om samen te experimenteren en onze relatie met voedsel te veranderen.

De Ambassade werkt met een driejarig programma. In 2023 onderzochten ze ‘de boerderij van morgen’. Welke waarden vinden we belangrijk bij het maken van keuzes over voedsel? In 2024 borduurt de ambassade op dat onderzoek voort.

Schijf van Vijf voor Twaalf

Ze doen dat via ‘de Schijf van Vijf voor Twaalf’. Een nieuw voedselplan waar alles in samenkomt. De manier waarop we met de bodem omgaan, de ruimte die het verbouwen van het voedsel inneemt, de tijd die het kost en de effecten op mens en natuur. De scenario’s uit de Schijf van Vijf voor Twaalf schetsen een nieuw toekomstperspectief, waarmee we ons goed kunnen voelen over onze relatie met ons voedsel.

Een van de designs te zien op Dutch Design Week was de Feelgut, een circulaire reep, ontworpen om mensen zo goed mogelijk te laten poepen. Niet het meest smakelijke onderwerp misschien, maar per jaar spoelen we zo'n 8 miljard voedingsstoffen door het toilet via onze poep. Zonde, want de bodem kan die voedingsstoffen prima gebruiken:

Het plan is om die scenario’s in 2025 op te schalen. Want om Nederland, of zelfs de wereld, te kunnen voeden en gezond te houden, moeten we leren denken in volume. In 2025 ontwerpt de ambassade daarom een voorstel over hoe we Nederland als voedselland in zijn geheel opnieuw kunnen inrichten.

Klankbord

“Open filosoferen”, zegt Alfred van Mameren, die de ambassade vanuit de provincie begeleidt. “Dat is wat we doen. De horizon verbreden. Ik probeer vooral een klankbord te zijn. We geven als provincie niet een specifieke opdracht mee aan het team. Het is een creatief proces. En ik wil ook verrast worden. Je wil dat er iets uitkomt wat je zelf nooit had kunnen bedenken.”

De Embassy of Digital Futures

En dan is er last but not least een spiksplinternieuwe ambassade dit jaar: de Embassy of Digital Futures. Niet niks, zo’n nieuwe ambassade uit de grond stampen.

“Nee, daar heb je tijd voor nodig”, aldus Marcel Thaens. Hij is bij de provincie het aanspreekpunt voor de ambassade. “Dit jaar gaat het erom dat we een goede basis neerzetten. Dat we een verhaal creëren waar iedereen bij wil aanhaken.”

En dat verhaal is er. De ontwikkelingen rondom technologie en AI gaan zo snel, dat we twee keer met onze ogen knipperen en alles weer anders is. Meer dan ooit is het nodig dat we samen nadenken over de rol van technologie en specifiek AI in onze levens en onze maatschappij.

Loskomen

Maar het onderwerp is tegelijkertijd zo omvangrijk, dat je ook kunt verzuipen als je niet oppast. “Het vinden van de antwoorden is niet het probleem”, legt creatief leider Pallas Achterberg uit. “Maar het vinden van de vragen wel. We moeten loskomen van de dagelijkse beslommeringen en dan tot de kern komen van waar dit over gaat. Dan krijg je een wauw moment. Het is aan de ambassade om een veilige omgeving te creëren om dat te laten ontstaan.”

Maar als je als ambassade nog zoekende bent, wat gaan we dit jaar dan zien op de Dutch Design Week? “Een heleboel, ben daar maar niet bang voor”, aldus Pallas Achterberg.

De programmalijn heet ‘escaping the algoritm’. Het gaat over de balans tussen de utopie en de distopie. Aan de ene kant brengen algoritmes ons allerlei nieuwe kansen. “Denk aan artsen die straks met AI ondersteuning elke diagnose feilloos stellen”, zegt Pallas Achterberg. “Of aan boeren die geen pesticiden meer nodig hebben, omdat ze op de perfecte manier gewassen op elkaar af kunnen stemmen door AI.”

Bubbel

Aan de andere kant kennen we allemaal de angst dat onze wereld kleiner wordt door algoritmes. Dat we in een bubbel terecht komen, omdat algoritmes bepalen dat we alleen nog maar in aanraking komen met wat  we kennen. De zorgen over eenzaamheid en mentale gezondheid.

“Algoritmes delen als het ware superpowers uit”, vertelt Pallas Achterberg. “Aan ons als we dingen willen creëren, maar ook aan bedrijven en instanties.” Maar wat zijn daar de gevolgen van? Hoe gaan we met die superpowers om?

Superpowers

Om iedereen te prikkelen daarover mee te denken, kom je tijdens DDW de ambassade binnen via een AI installatie die superpowers uitdeelt. Je gaat als het ware in gesprek met een AI Robot over welke superpower je zou willen hebben. Dan ontstaat er een soort een show met licht een geluid waarin je de superpower in handen krijgt.

“Dat is de entree”, legt Pallas Achterberg uit. “Om de discussie te starten. En dan hebben we onder andere een grote expositie over hoe jongeren omgaan met de digitale wereld. En een maquette van een stad waar de digitale wereld intensief verweven is met de fysieke ruimte.”

De ambities zijn in ieder geval groot. “Uiteindelijk hopen we dit jaar een sterk openingsbod neer te leggen”, zegt Achterberg. “En uit de zoeken wat precies onze opgave is. Want dan kunnen we vervolgens onze maakkracht inzetten om verder te komen dan we ooit zijn geweest. Voor minder doe ik het niet. En dan bedoel ik niet Nederland. Maar verder dan iemand op de wereld ooit is geweest. We hebben hier alles in huis om dat te kunnen doen.”