Van grijs naar groen: maak bedrijventerreinen klimaatbestendig en aantrekkelijk


De bedrijventerreinen in Noord-Brabant zijn een belangrijke motor voor de Brabantse economie. Hier vind je 38 procent van de banen in de provincie. Maar landelijk is slechts 1 procent van de totale oppervlakte van bedrijventerreinen een groene omgeving. Dit zorgt voor risico’s, zoals hitte, droogte en waterschade. Het is daarom belangrijk om bedrijventerreinen klimaatbestendig en groener te maken. Dat verbetert niet alleen het klimaat, maar ook het vestigingsklimaat, de werkomgeving en de uitstraling van het terrein. Maar hoe doe je dat?

De energietransitie, personeelstekorten, klimaatverandering, biodiversiteitscrisis en de grondstoffentransitie naar een circulaire economie. Er komt veel op de samenleving af en veel raakt ondernemers. Europese wetgeving, zoals de EU Taxonomie-wetgeving en CSRD, verplicht bedrijven om te rapporteren over hun duurzame stappen. Bedrijven moeten daarom kritisch kijken naar hun bedrijfsvoering en de werkomgeving. Dat laatste is ook van steeds groter belang om het bedrijf aantrekkelijk te houden voor het werven van nieuwe werknemers. Met name voor de jongere generaties is een duurzame werkomgeving een belangrijke randvoorwaarde om voor een werkgever te kiezen.

Inzicht in de opgave

Hoe maak je van een bedrijventerrein vol asfalt en beton een groene en klimaatbestendige omgeving? De eerste stap is inzicht krijgen in de vergroeningsopgave. Waar op het terrein is sprake van hittestress? Waar bestaat het risico op wateroverlast? En welk groen is al aanwezig en hoe kun je dit versterken? Openbare kaarten en data kunnen hierbij een eerste beeld geven.

Tip: Bekijk de kaarten van Noord-Brabant en praat met ondernemers: waar ondervinden zij overlast?

Om een beter beeld te krijgen van de vergroeningsopgave, kun je een analyse laten uitvoeren door een onderzoeksbureau, zoals een ‘Omgevingsscan’ van NL Greenlabel. De Omgevingsscan analyseert op basis van data de huidige situatie op een terrein, op het gebied van hitte, water, gezondheid, geluid en biodiversiteit (De verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied).

Met deze informatie kunnen duidelijke doelen worden gesteld. In een digitale 3D-kopie van het terrein kun je bijvoorbeeld zien:

  • Waar groen nodig is om wateroverlast te voorkomen.
  • Waar bomen kunnen worden geplant om hittestress tegen te gaan.
  • Hoeveel bomen nodig zijn om aan de groennorm te voldoen. Volgens het Handboek Groen in en om de stad ligt een streefwaarde voor het groenpercentage op bedrijventerreinen tussen 25% en 32%.

De beperkte ruimte op bedrijventerreinen vormt vaak een uitdaging voor vergroening. Op een bedrijventerrein moet er in de eerste plaats ruimte zijn voor bedrijvigheid; het is geen park. Op sommige plekken is simpelweg weinig ruimte voor grote bomen. Kijk daarom naar alternatieve locaties zoals daken en parkeerruimtes. Deze bieden veel potentie voor vergroening. Met de juiste ingrepen op de juiste plekken is er vaak meer mogelijk dan je denkt.

Tip: Laat je inspireren door de innovatiedatabase Werklandschappen van de Toekomst.

NL Greenlabel kan helpen bij het kiezen van de beste groene maatregelen voor een terrein. Na uitvoering kan het terrein worden gecertificeerd met:

  • Een NL Gebiedslabel (voor een volledig bedrijventerrein).
  • Een NL Terreinlabel (voor privéterreinen).

Met zo’n label voldoet het terrein aan de nieuwste eisen op het gebied van klimaat en biodiversiteit. Het label kan bovendien worden opgenomen in de EU-duurzaamheidsrapportage (CSRD).

Investeren in vergroening

Groen wordt vaak gezien als een kostenpost, maar ondernemers moeten zich bewust worden van de kansen die groen biedt. Begin daarom een gesprek met een ondernemer niet direct met de kosten, maar eerst over de voordelen van vergroening:

  1. Sociale waarde: Wat levert het op voor de werkomgeving van werknemers en de uitstraling van het bedrijf?
  2. Ecologische waarde: Hoe kan een groene maatregel overlast oplossen, zoals hitte of wateroverlast, of andere voordelen opleveren?
  3. Financiële waarde: Bespreek pas daarna wat vergroening mag kosten, voor wie deze kosten zijn en wat de terugverdientijd is. De baten van vergroening kunnen voor ondernemers ruim anderhalf keer groter zijn dan de investeringen. Vooral waterbeheer levert grote voordelen op, zoals lagere kosten voor waterzuivering en minder schade bij wateroverlast.

Uiteindelijk is het vrij simpel: als er niets wordt gedaan aan vergroening en klimaatadaptatie op een terrein dan heeft een ondernemer ook een probleem:

  • Hittestress: Toenemende hitte leidt tot een veel hoger energieverbruik voor koeling en een onaangename werkomgeving, vooral op laad- en losplekken.
  • Wateroverlast: Hevige regenbuien kunnen economische schade veroorzaken, zoals beschadigde panden en laadzones niet bereikbaar zijn.

Groene bedrijventerreinen zijn niet alleen aantrekkelijk voor ondernemers, maar ook voor vastgoedontwikkelaars en beleggers. Een verzorgde omgeving zorgt voor stijging van de vastgoedwaarde. En ook ontwikkelaars en beleggers moeten direct of indirect meewerken aan de EU-duurzaamheidsrapportage, dus ook voor hen is het interessant om natuurpositief vastgoed te creëren om hun duurzaamheidsdoelen te behalen.

Meer lezen?

Hoe organiseer je het?

Er liggen veel kansen voor vergroening, maar hoe organiseer je dat op bedrijventerreinen met verschillende ondernemers, eigenaren en belangen? Het is belangrijk om het karakter van het bedrijventerrein te begrijpen. Denk hierbij aan vragen zoals:

  • Hoeveel grond is publiek en hoeveel is privaat?
  • Welke type bedrijven zitten er op het terrein?
  • Zijn er ondernemers die al bezig zijn met vergroening van de buitenruimte of met een gezonde werkomgeving voor hun werknemers?

Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Het organiseren van samenwerking is essentieel. Begin met kleinschalige, laagdrempelige projecten om snel resultaat te behalen en mensen te motiveren. Let er wel op dat je niet te veel kleine stappen zet, want dan kunnen ondernemers het grotere doel uit het oog verliezen.

Voorbeelden uit de praktijk

  1. Grote Polder, Zoeterwoude
    Op bedrijventerrein Grote Polder pakten ze vergroening groots aan. Christian de Wit van parkmanagementorganisatie ParkTrust vertelt:
    ‘Wij hebben een BedrijfsInvesteringsZone (BIZ) opgezet om geld vrij te maken voor vergroening van het terrein. In samenwerking met de gemeente hebben we stap voor stap alle buitenruimte vergroend, zowel publieke als private grond. Door de vernieuwing van de openbare ruimte te koppelen aan de vergroeningsopgave, konden we het project grootschalig aanpakken.’
  2. Gouwespoor, Gouda
    Bij bedrijventerrein Gouwespoor in Gouda ging het andersom. Ondernemers namen zelf het initiatief om hun terreinen te vergroenen en vroegen de gemeente om mee te investeren.
    ‘Geen plannen maar planten, zeiden die ondernemers’, licht De Wit toe. ‘Ze zien dat een groene buitenruimte de uitstraling van hun pand verbetert en hun bedrijf beter vertegenwoordigt. Ze ervaren nu zelf dat het helpt tegen hittestress en zorgt voor een fijnere werkomgeving voor hun medewerkers.’

De inhoud van deze tekst is gebaseerd op een module van de Leergang Grote Oogst, onderdeel van de Aanpak Grote Oogst van de Provincie Noord-Brabant. Met bijdragen van Maarten Alberse van NL Greenlabel, Mieke Latijnhouwers van idverde, Advies, Mark Bode van Rebel Group en Christian de Wit van parkmanagementorganisatie ParkTrust.

Handige links


Contact

Heeft u vragen? Neem dan per e-mail contact met ons op.

In vier stappen ondernemers betrekken bij vergroening van een bedrijventerrein

Vergroening van een bedrijventerrein is meer dan alleen een boom planten. Waar begin je tussen al dat beton en asfalt? We nemen je in vier stappen mee om samen met ondernemers een groen en klimaatbestendig terrein te realiseren.

Lees de vier stappen