'De daadkracht van VABIMPULS bracht ons enthousiasme terug én vaart in het proces'

Het verhaal van Marcel (59) en Lies (55) Rijkers klinkt als een romantisch sprookje. Amper twintig jaar oud meldt Lies zich als stagiair bij het bedrijf met melkvee en vleesvarkens van Marcel en zijn ouders. Ze is nooit meer weggegaan. Hun grote, gedeelde liefde voor dieren vormt de basis van een huwelijk dat al 34 jaar voortduurt. In 1995 neemt Marcel het bedrijf officieel over van zijn ouders. In het buitengebied van Landhorst zorgt het stel samen voor het vee, twee dochters, een zoon, vier paarden en vijf honden. In 2012 wordt de melkveestal voorzien van een nieuwe roostervloer. Maar wanneer in de daaropvolgende jaren de complexe regelgeving in rap tempo toeneemt en een investering van tenminste een ton nodig blijkt, is het einde bedrijf. “Zo’n bedrag zouden we nooit meer terug kunnen verdienen en opvolging was ook niet voorhanden”, aldus Marcel. “De inkt van de vorige was nog niet droog, of er stond alweer een nieuwe richtlijn op papier.” En dus vertrekken in juni 2019 de laatste koeien. De stallen staan leeg. “Het was een onrustige tijd, die voor de nodige spanning zorgde.”

In de wachtstand

Via via worden Marcel en Lies op het fenomeen ‘paardenrusthuis’ geattendeerd. Lies: “Dat is een plek waar eigenaren hun ruin of merrie naartoe brengen voor een rustige oude dag. De paarden krijgen deskundige verzorging, waarvoor de eigenaren een vergoeding betalen.” Het stel bezoekt Stichting De Paardenkamp in Soest en een paardenrusthuis in Groningen, gevestigd in een voormalige koeienstal. Ze raken enthousiast: een nieuwe toekomst – met dieren maar toch helemaal anders (minder regelgeving!) – gloort. Marcel: “We wisten precies wat we wilden en maakten een duidelijk plan dat we in 2019 indienden bij de oude gemeente Sint Anthonis, de nieuwe gemeente Land van Cuijk (ontstaan na herindeling in 2022) en bij de provincie. De gemeente legde ons verzoek bij Omgevingsdienst Brabant Noord neer. Alle partijen bleven maar om aanvullende rapporten vragen en er moest zelfs een duur geluidsonderzoek uitgevoerd worden. Wij stonden maar in de wachtstand en hadden al die tijd geen inkomen, terwijl de advieskosten zich opstapelden. Als je naar ons vergunningentraject keek, leek het wel alsof we een kerncentrale wilden gaan bouwen. Dit terwijl een paardenrusthuis de omgeving en het milieu aantoonbaar vele malen minder zou belasten dan de oude melkvee- en varkenshouderij.”

Met eigen ogen

Agrarisch adviseur Martien van den Hoven, destijds actief voor gemeente Sint Anthonis, attendeert Marcel en Lies op het bestaan van VABIMPULS. De voucheraanvraag wordt gehonoreerd en Marieke Kersten wordt namens VABIMPULS aangesteld als deskundige. “Ik trof twee moedeloze mensen aan”, vertelt Marieke. “Er lag een goed plan en ze waren gemotiveerd, maar de stroperigheid en de gevoelsmatige tegenwerking had ze lam geslagen.”
Het duurt Marieke allemaal veel te lang. Met de nodige daadkracht besluit ze samen met familie Rijkers een bijeenkomst op locatie te organiseren. “Geen extra formulieren, niet weer om tafel, niet nog meer onderzoeken maar gewoon, op de plek waar het om gaat met eigen ogen bekijken hoe het nu eigenlijk zit.” VABIMPULS nodigt alle partijen uit en in augustus 2022 staat iedereen op het erf in Landhorst. Natuurlijk vinden Marcel en Lies het spannend. “We hadden weinig vertrouwen meer in overheden, uit angst dat een scheve dakpan al in een rapport zou belandden”, stellen ze eensgezind. Toch geven ze een rondleiding en vertellen ze over hun plannen. “En het werkte!”, aldus een bevlogen Marieke. “Die bijeenkomst opende bij alle partijen de ogen. ‘Wat vragen we nu eigenlijk allemaal?’ heb ik ambtenaren horen verzuchten. En ook dat we in ons land vanuit de achterkamertjes compleet zijn doorgeslagen in wet- en regelgeving.”

Pensioengerechtigde paarden

Lang verhaal kort: in oktober 2022 is de vergunning rond. Er wonen nu 23 pensioengerechtigde paarden bij ‘Paardenrusthuis Landhorst’. De oude melkveestal is geschikt gemaakt voor de merries en voor de ruinen is een nieuw onderkomen gebouwd. Er wordt gewerkt aan een derde stal, bedoeld als voerkeuken en poetsplaats. Lies: “Ik ga met mijn Friese paarden naar showevenementen. De mond-op-mondreclame daar heeft goed gewerkt. We hopen hier uiteindelijk op 35 tot veertig paarden, dat zou ideaal zijn.”
Iedere dag verzorgen Marcel en Lies met zichtbaar veel liefde ‘hun’ viervoeters, die 24 uur per dag toegang hebben tot de vrijloopstal, een wei en een zandbak. Een instrooimachine is aangeschaft om het stro te verspreiden. Marcel en Lies kennen ieder paard bij naam. Eigenaren komen soms van ver: uit Den Haag, uit Vlaardingen. “Enkelen komen meerdere keren per week naar hun paard kijken, dat is helemaal goed.” Het stel kan nog niet leven van het paardenrusthuis. Over een paar jaar, wanneer alles op z’n plek staat, hopelijk wel. Ze hebben nog een perceel met snijmaïs – “dat geeft de minste rompslomp” –, de andere gronden zijn verkocht.

De perfecte match

Vanuit VABIMPULS ondersteunt Marieke familie Rijkers nog altijd. “Het huidige bestemmingsplan is nog niet in overeenstemming met de afgegeven omgevingsvergunning. Deze moet meegenomen worden in de nieuwe omgevingsvisie van fusiegemeente Land van Cuijk. Daarbinnen spelen onder meer klimaatdoelen en waterrichtlijnen een rol. Ik blijf betrokken totdat alles precies goed op papier staat.”
Marcel en Lies zijn zeer te spreken over de inzet van Marieke. “Ze is voor ons de perfecte match. Ze voelt aan wat nodig is en begrijpt onze gedachtegang. Nog veel belangrijker: ze wakkerde ons enthousiasme weer aan om er vol voor te gaan. Dankzij haar is er beweging in het hele proces gekomen. VABIMPULS zet deskundige mensen in. Ze weten wat het plan is, wat daarvoor nodig is en waar die zaken te vinden zijn. Dat er bij een voucher van VABIMPULS wat budget hoort is fijn, maar dat je er mensen bij krijgt die echt iets kunnen én iets voor je willen doen, is nog veel meer waard.”