‘VABIMPULS komt achter de voordeur, heel waardevol’

Het beekdal van de Aa gaat flink op de schop. Hier en daar letterlijk, bijvoorbeeld om het water al meanderend meer ruimte te geven. “Dat gaat ook gebeuren op ‘ons’ grondgebied, grofweg tussen Middelrode en Veghel”, vertelt Rien Wijdeven. Hij is als wethouder van de gemeente Bernheze onder meer verantwoordelijk voor de ‘Gebiedsgerichte aanpak Beekdal de Aa’. “In het hele beekdal moeten natuur, water, erfgoed en recreatie samen gaan komen. Wist je dat er hier ooit vijf kastelen stonden? En dat er flink wat watermolens waren? Nu zijn alleen Kasteel Heeswijk en de Kilsdonkse molen nog over. Maar ook die andere locaties willen we op de een of andere manier zichtbaar gaan maken. Puur voor de beleving van het gebied.”

Ontwikkelen in co-creatie

De gebiedsgerichte aanpak die daarvoor moet gaan zorgen, voert Bernheze uit in samenwerking met buurgemeenten Laarbeek en Meierijstad en met Waterschap Aa en Maas. “En natuurlijk ook met de agrarisch ondernemers in het gebied. Hebben zij – nieuwe – toekomstplannen, dan komt hier die co-creatie om de hoek kijken. “Dan zeggen we: ‘we helpen je om je plan te realiseren, maar we willen er ook iets voor terug.’ Dat kan zijn dat ze zich gaan richten op natuurbeheer bijvoorbeeld. Of iets gaan doen op het vlak van recreatie. Daar wijzigen we dan het bestemmingsplan voor. Zo helpen wíj ondernemers met de plannen die ze hebben en zíj zorgen ervoor dat die plannen aansluiten bij wat wij als gemeente met dat buitengebied willen.”

Laagdrempelig oriënteren

‘Helpen’ doet de gemeente ook door ondernemers te stimuleren op de juiste plek onafhankelijk advies in te winnen. “Zo wijzen we ze standaard op de regeling van VABIMPULS”, knikt Rien. “Dat doen we al sinds de allereerste vouchers werden uitgegeven. VABIMPULS is een heel laagdrempelige manier om deskundig advies in te winnen en je op een realistisch toekomstperspectief te oriënteren, zónder dat je daar bakken met geld aan kwijt bent.” Het leverde in Bernheze al bedrijvigheid op die het buitengebied volgens Rien extra glans geeft. “Zo is er een ondernemer die zijn agrarische bedrijf heeft verkleind, aan natuurbeheer doet én in een van zijn vrijgekomen bedrijfsgebouwen een bed&breakfast runt. Verder hebben verschillende ondernemers zorgprojecten op hun erven ontwikkeld waar ouderen kunnen wonen in het groen. Van zulke plannen worden we heel enthousiast.”

Spijkers met koppen

Waar de gemeente ondernemers ook mee helpt: een uitvoeringsplan waarin ‘spijkers met koppen’ worden geslagen. Wethouder Edwin Daandels, die onder meer het buitengebied in zijn portefeuille heeft, vertelt dat dit een bewuste keus is. “We willen niet dat de ontwikkeling van onze groene omgeving onnodig lang duurt. Dat levert alleen maar onzekerheid op voor de mensen die er wonen of ondernemen.” En dat is iets wat de wethouders zoveel mogelijk willen voorkomen. “Stel, je bent melkveehouder, je loopt tegen de zestig en je wil nog een paar jaar blijven werken. Een opvolger? Die heb je niet. Maar met de huidige regels moet je in die paar jaar dat je je melkveebedrijf nog runt, wel je stallen aanpassen. Dat is een gigantische investering. Dan is de terechte vraag: ga ik dat doen? Of ga ik me op iets anders richten om in de komende jaren mijn brood te verdienen? Dat zijn lastige vragen. Enerzijds moet je een antwoord formuleren waar je jezelf goed bij voelt, anderzijds moet dat antwoord ook passen bij de gemeentelijke ambities. Ga er maar aan staan. We beseffen heel goed dat ‘een nieuwe toekomst’ vanuit het perspectief van de ondernemers vooral gaat over hún leven, hún gezin, hún bron van inkomsten en hún pensioen. Dat is al moeilijk genoeg. Laten wij dan van onze kant duidelijk en voortvarend zijn. Daar hoort ook een goede bereikbaarheid en persoonlijk contact bij.” Rien knikt instemmend. “We hanteren korte lijnen, springen regelmatig gewoon op de fiets om bij ze langs te gaan. Onze ambtenaren doen dat ook. Zo bouwen we meteen aan vertrouwen, iets waar je tegenwoordig stevig aan moet werken als overheid.”

Rechtmatig versus doelmatig

Hij vindt het jammer dat er soms toch te veel tijd gaat zitten in procedurele trajecten. “Onze kordaatheid vergelijk ik altijd met een mengpaneel: heeft een ondernemer een idee voor zijn bedrijf of toekomst, dan gaan er vlot allerlei schuifjes op en neer. Het enige schuifje dat wat stroever gaat, is dat van de provincie. Ik heb het idee dat ‘rechtmatigheid’ daar boven de door ons gewenste ‘doelmatigheid’ gaat. En dat haalt het tempo uit de beweging.” Dat neemt niet weg dat de wens om door te pakken overeind blijft staan. Edwin: “We zetten daar op allerlei fronten op in. VABIMPULS helpt daarbij, mede door de persoonlijke aanpak die erbij hoort. Ook dat zorgt voor het vertrouwen dat nodig is. Het waardevolle is, dat VABIMPULS-deskundigen hierbij nog wat verder achter die voordeur komen dan wij. Dat ze als onafhankelijke adviseur naast die ondernemer en zijn gezin staan, een stukje met ze meelopen. De kennis van VABIMPULS levert ook ‘voortvarendheid’ op: de deskundigen filteren in overleg met de ondernemer in een vroeg stadium wat haalbaar en onhaalbaar is. Daardoor belanden er realistische plannen op het gemeentehuis waar de ondernemer zelf achter staat en waar wij echt wat mee kunnen binnen onze gemeentegrenzen.”

Ambities en dromen

Wat Rien betreft mag de VABIMPULS-regeling nog lang worden voortgezet. “We zitten op dezelfde lijn als het gaat om oog hebben voor de belangen van ondernemers. Het contact met VABIMPULS verloopt uitstekend en het is voor ons heel prettig dat de deskundigen ons en onze gebiedsontwikkeling kennen. Uiteindelijk hebben we allemaal ambities en dromen, zowel ondernemers als wij. Ons streven is om die in goed overleg en mét elkaar in vervulling te laten gaan. Zodat ondernemers kunnen blijven wonen of ondernemen in het fantastische buitengebied van Bernheze.”