Detailhandel en centrumontwikkeling


Centrumgebieden zijn belangrijk voor de leefbaarheid van een dorp of stad. Niet alleen detailhandel (winkels) is daarbij belangrijk. Ook horeca, de dienstensector en woningen dragen daar aan bij. Winkelen wordt steeds meer een combinatie van kopen, ontmoeten, beleven en ontspannen. Er zijn echter ontwikkelingen die centrumgebieden onder druk zetten, zoals de opkomst van het internetwinkelen en de gevolgen van de coronacrisis.

Hierdoor ontstaat leegstand in het centrumgebied. Dit is een grote uitdaging, maar het biedt ook kansen voor verandering. Daarom hebben Brabantse regio’s en gemeenten afspraken gemaakt over het detailhandelsbeleid. Bijvoorbeeld:

  • Compacte winkelgebieden en terugdringen van winkelleegstand
  • Perifere detailhandel. Dat zijn winkels buiten centrumgebieden
  • Winkelruimte. In totaal geen vierkante meter winkelruimte erbij
  • De regionale afstemming van gemeentelijke winkelplannen

Op dit moment wordt gewerkt aan een vernieuwing van de regionale afspraken. Voor de visies heeft de provincie 11 richtinggevende principes (pdf, 36 kB) meegegeven.

Aanpak van centrumgebieden

Vooral in de middelgrote gemeenten staan veel panden leeg door veranderd winkelgedrag, versterkt door de huidige coronacrisis. De provincie ondersteunt gemeenten om samen de centrumgebieden weer dynamisch en toekomstbestendig te maken. Bijvoorbeeld door centrumgebieden (deels) te transformeren. Winkelpanden worden hierbij omgezet naar een andere bestemming, zoals woningen of maatschappelijke en culturele functies. Het centrum moet een populaire ontmoetingsplek blijven, bijvoorbeeld door de herinrichting van de openbare ruimte en meer groen. Daarbij is ook aandacht voor andere opgaven, zoals klimaatadaptatie, de energietransitie en duurzaamheid.

Kennisdeling

Voor de dynamiek en aantrekkelijkheid van de centra zijn winkels belangrijk. Diverse initiatieven kunnen gemeenten, winkeliers en vastgoedeigenaren daarbij ondersteunen, zoals werkexcursies aan centrumgebieden. Daarbij staat het delen van kennis centraal, maar ook het vergroten van de bewustwording van de problematiek en versterken de samenwerking in de regio.

Daarnaast wordt in diverse Brabantse regio’s de leergang Detailhandel georganiseerd. Deze gaat over de aanpak van centrumgebieden. In de regio Noordoost is de leergang gestart in september 2020. Na een pauze vanwege corona, start de leergang opnieuw in mei 2021. In regio Zuidoost wordt gewerkt aan een vervolg na succesvolle afronding van de leergang in 2018. Daarnaast werkt de provincie samen met Avans Hogeschool aan jaarlijkse onderzoekstrajecten met studenten.

Koopstromenonderzoek

Goede en actuele kennis over consumentengedrag en het functioneren van winkelgebieden is een belangrijke bouwsteen voor detailhandelsbeleid. Eind 2021 is een groot Koopstromenonderzoek (KSO) gedaan in Noord-Brabant en de Randstad (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht). De resultaten daarvan zijn in een interactief rapport te vinden op de website van het KSO2021. Het KSO geeft bijvoorbeeld inzicht in de waardering van winkelgebieden en het soort producten dat mensen kopen. In dit onderzoek zijn ook de consequenties van de coronacrisis en online bestedingen meegenomen.


Heeft u vragen?

Maak dan gebruik van het vragenformulier of bel met het algemene telefoonnummer van de provincie.

Provinciale Adviescommissie retail en transformatie

De Provinciale Adviescommissie retail en transformatie(verwijst naar een andere website) is een andere manier waarmee de provincie gemeenten ondersteunt bij toekomstgerichte en vitale centrumgebieden. Brabantse (sub)regio’s, gemeenten en de provincie kunnen deze onafhankelijke commissie inschakelen voor advies in alle stadia van een ontwikkeling in het centrum: van visie tot planontwikkeling.

Lees meer

Feiten en cijfers Brabantse retail

De stand van het winkelaanbod, de winkelleegstand en de winkelplannen in Noord-Brabant op 1 januari 2022.

Lees magazine