Brabant ligt aan belangrijke vaarwegen zoals Hollands Diep, Schelde-Rijn Kanaal, Maas en de kanalen Wilhelminakanaal, Maximakanaal en Zuid-Willemsvaart. Over die vaarwegen vindt vervoer van goederen plaats, die via overslagterminals op bedrijventerreinen hun eind- of tussenbestemming vinden. In Brabant zijn 13 PM weg-waterterminals, waar marktpartijen eigenaar zijn.
Verladers en vervoerders zorgen voor de binnenvaart. Verladers zijn opdrachtgevers van het vervoer, dat kunnen containers zijn maar ook bulklading zoals granen, veevoeder, olieproducten, zand en grind.
In Brabant is het vervoer van goederen in de afgelopen decennia flink toegenomen, van 50.000 TEU in 1998 (een 20 voets-container) naar ca. 700.000 containers nu. Veel van die containers maar ook bulk worden vervoerd van en naar zeehavens van Rotterdam en Antwerpen en verder naar het Europese achterland, vooral over de Waal.
Een belangrijke ontwikkeling is de schaalvergroting van de binnenvaart: er komen steeds grotere schepen. Dat biedt kansen, het is kostenefficiënt maar het betekent ook dat de infrastructuur daarop aangepast moet worden. Dat is afgelopen periode ook gebeurd, bijv. de aanleg van het Maximakanaal (gereed 2015), de verdieping van het Wilhelminakanaal tot Tilburg en de verruiming van de Zuid-Willemsvaart tussen Veghel en Eindhoven (gereed 2016). Daarmee is het vaarwegennetwerk grotendeels op orde, er blijven nog wel enkele belangrijke trajecten over, zoals Wilhelminakanaal in Tilburg.
Schonere binnenvaart
Voor binnenvaart is ook verduurzaming belangrijk. Een schonere binnenvaart zorgt voor minder emissies en daarmee een beter leefklimaat. Daar werkt de provincie samen met andere partijen aan. Belangrijke onderwerpen zijn Clean Energy Hubs voor de binnenvaart, tank- en (op)laadmogelijkheden voor schepen op alternatieve brandstoffen zoals bio-LNG, batterij-elektrisch en eventueel waterstof.
In Goederencorridors wordt samengewerkt tussen Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Topsector Logistiek, Havenbedrijven en totaal 6 provincies waaronder Noord-Brabant. In dat verband wordt gewerkt aan binnenvaartprojecten, zoals Robuuste vaarwegen, 24/7 sluisbediening, optimalisatie containerbinnenvaart e.a.
Er zijn ook subsidieregelingen van belang voor de binnenvaart. Een daarvan is de Specifieke Uitkering Havenvoorzieningen waarbij projecten kunnen worden ingediend die voor cofinanciering door Rijk en provincie in aanmerking komen. Daarmee wordt de infrastructuur van binnenhavens verbeterd.
Een belangrijke organisatie voor de modal shift naar de binnenvaart is MCA Brabant, dat staat voor Multimodaal Coördinatie- en Adviescentrum Brabant, een onafhankelijke netwerkorganisatie die adviseert, stimuleert en aanjaagt. MCA verbindt partijen zoals overheden, verladers, vervoerders en terminalbeheerders.