Drinkwaterreserveringsgebieden (DRG’s) in Noord-Brabant
Dagelijks zorgen we met onze partners voor voldoende en schoon water. In Noord-Brabant maken we drinkwater van grondwater. De grondwaterkwaliteit in sommige waterwingebieden in Brabant gaat achteruit. Daarom zijn we op zoek naar gebieden waar mogelijk, in de toekomst, drinkwater gewonnen kan worden door Brabant Water. Deze gebieden noemen we drinkwaterreserveringsgebieden.

Wat zijn drinkwaterreserveringsgebieden (DRG’s)?
DRG’s zijn gebieden waar in de toekomst drinkwater gewonnen kan worden als dat bij de huidige waterwinningslocaties niet meer mogelijk is vanwege kwaliteitsproblemen. Het is een reserveoptie en bedoeld als noodoplossing, niet om de groeiende watervraag op te vangen. Voor gebruik is nog een vergunningstraject nodig.
Waarom DRG’s?
Het wordt steeds drukker onder de grond in Nederland. Daarom heeft de provincie nu alvast vijf gebieden geselecteerd als mogelijke drinkwatervoorzieningen in de toekomst. Deze worden alleen gebruikt als de kwaliteit van de huidige drinkwaterbronnen van Brabant Water onvoldoende is en zuivering geen oplossing biedt.
Om welke gebieden gaat het?
Uit onderzoek zijn drie geschikte locaties binnen bestaande grondwaterbeschermingsgebieden naar voren gekomen: Waalwijk, Oosterhout en Oss (Lith). Daarnaast zijn twee nieuwe gebieden geselecteerd: in de gemeente Drimmelen (bij Wagenberg) en in de gemeente Heusden (bij Haarsteeg).
Deze locaties zijn gekozen vanwege minimale impact op water en natuur, een geschikte ondergrond en een goede spreiding in stedelijk en landelijk gebied.
De provincie bepaalt in de Omgevingsverordening waar de boringsvrije zone komt. Hiervoor wordt de Omgevingsverordening aangepast. De aangepaste regels gaan op 1 januari 2026 in. De verwachting is dat het ontwerp van de aangepaste Omgevingsverordening deze zomer ter inzage ligt.
Wat betekent het als een gebied wordt aangewezen als een DRG?
Na de aanwijzing moet de provincie de DRG’s beschermen. Dit gebeurt door ze als 'boringsvrije zone' te benoemen.
- Een boringsvrije zone heeft geen restricties aan het maaiveld.
- In een boringsvrije zone mag de diepe kleilaag in de ondergrond niet doorboord worden. De klei biedt namelijk bescherming tegen verontreinigingen van het grondwater dat eronder stroomt. In Haarsteeg ligt deze kleilaag ongeveer op 80 meter diepte. In Wagenberg op ongeveer 110 meter diepte.
- In boringsvrije zones zijn geothermie (warmte uit de aarde als alternatief voor aardgas) en gaswinning uitgesloten.
- In boringsvrije zones mogen open bodemenergiesystemen en grondwaterputten wel, mits de kleilaag niet doorboord wordt.
Hoe zijn de grenzen van de nieuwe boringsvrijze zones bepaald?
Via stroombaanberekeningen wordt bepaald welke type beschermingszone (grondwaterbeschermingsgebied of boringsvrije zone) nodig is en hoe groot deze zones moeten zijn. Op basis van deze berekeningen zijn de boringsvrije zones ingetekend en deze volgen de perceelgrenzen.
Wanneer worden DRG’s ingezet?
Een DRG wordt pas ingezet als een bestaande waterwinning niet langer duurzaam kan worden gebruikt.
Als kwaliteitsproblemen met aanvullende zuivering kunnen worden opgelost, is verplaatsing naar een DRG niet nodig. Alleen als ook na extra maatregelen de kwaliteit van het grondwater onvoldoende blijft en schoon drinkwater niet gegarandeerd kan worden, wordt verplaatsing overwogen. Dit gebeurt in complexe situaties en altijd in overleg met Brabant Water, de provincie en andere betrokkenen.
Brabant Water probeert eerst altijd om kwaliteitsproblemen met aanvullende zuivering op te lossen. De belangrijkste reden voor verplaatsing is dus de waterkwaliteit, niet de groei van de drinkwatervraag.
Veelgestelde vragen
Een grondwaterbeschermingsgebied is de buitenste schil rondom een waterwingebied. Voor het grondwaterbeschermingsgebied gelden regels om het grondwater niet te vervuilen. Binnen deze gebieden zijn woningen, wegen en bedrijven toegestaan, maar er gelden wel wettelijke regels om vervuiling van het grondwater te voorkomen. Voor meer informatie hierover kijk op: beschermjedrinkwater.nl (verwijst naar een andere website)
Uit een ecologische toets blijkt dat de effecten op natuurgebieden (zoals Natura 2000) beperkt zijn. Bij daadwerkelijke inzet volgt een verdere beoordeling en kunnen maatregelen worden genomen om eventuele negatieve effecten te verminderen.
Nee, tegen de aanwijzing van een DRG kan geen bezwaar worden gemaakt. Als het gebied daadwerkelijk wordt gebruikt voor drinkwaterwinning, volgt een vergunningstraject waarin bezwaar mogelijk is.
De provincie legt dit vast in de omgevingsverordening. Provinciale Staten stellen de exacte locatie en grenzen vast.
Bij uitbreiding van bestaande winningen (Oosterhout, Waalwijk en Oss) verandert er voorlopig niets. De beschermingszones hoeven niet te worden uitgebreid.
De selectie van de gebieden is op basis van een onderzoek van advies- en ingenieursbureau Witteveen+Bos tot stand gekomen. Hierin is zorgvuldig gekeken naar gebieden waar voldoende grondwater aanwezig is en de impact op de omgeving zo beperkt mogelijk.
De volgende gebieden zijn geselecteerd:
- Uitbreiding van bestaande winningen in Oosterhout, Waalwijk en Oss (max. 1 miljoen m³ per jaar);
- Nieuwe winning in Haarsteeg (gemeente Heusden) voor max. 2 miljoen m³ per jaar;
- Nieuwe winning in Wagenberg (gemeente Drimmelen) voor max 5 miljoen m³ per jaar.
In 2018 kreeg de provincie van de Rijksoverheid de opdracht om aanvullende strategische drinkwatervoorraden (ASV's) aan te wijzen. Dit is om de drinkwatervoorziening veilig te stellen voor 2040, vanwege klimaatverandering en toenemende watervraag.
Brabant pakt dit anders aan dan de landelijke opdracht. In plaats van gebieden aan te wijzen voor extra watervraag, kiest Brabant ervoor om gebieden te reserveren als back-up als bestaande bronnen door kwaliteitsproblemen uitvallen. Daarom noemen ze deze gebieden geen ASV's maar drinkwaterreserveringsgebieden. De groeiende watervraag wil Brabant opvangen door waterbesparing, efficiënter gebruik en andere bronnen dan zoet grondwater.
In een drinkwaterwinning wordt al grondwater opgepompt voor drinkwater, bijvoorbeeld door Brabant Water. Hier is al een vergunning voor verleend. DRG’s zijn gebieden waar in de toekomst mogelijk drinkwater gewonnen kan worden. Het is een reserveoptie en bedoeld als noodoplossing. Voor gebruik is nog een vergunningstraject nodig.
Voordat een DRG daadwerkelijk in gebruik kan worden genomen, moet de normale vergunningsprocedure worden gevolgd. Voor de nieuwe gebieden begint dit met een onderzoek om te bepalen of de locatie geschikt is. Dit kan bestaan uit een bureaustudie, een hydrologisch model en veldonderzoek, zoals een boring. Zo wordt inzicht verkregen in de bodemopbouw en waterkwaliteit.
Wanneer dit onderzoek start, is nog niet bekend. Als een gebied geschikt lijkt, volgt een uitgebreid onderzoek waarbij de omgeving actief wordt betrokken. Dit kan uiteindelijk leiden tot een vergunningaanvraag. Dit hele proces duurt minimaal 10 jaar.
Bij de bestaande locaties is al veel bekend, maar ook hier wordt zorgvuldig onderzocht wat het effect is van 1 miljoen kuub extra waterwinning. Ook hierbij volgen formele procedures met ruimte voor inspraak.
Heeft u vragen?
Maak dan gebruik van het vragenformulier of bel met het algemene telefoonnummer van de provincie.