Bomen en klimaatverandering

Opslag van CO2

Bossen onttrekken actief CO2 aan de atmosfeer en slaan dit op in stammen, bladeren en wortels. Het hout waarin CO2 is opgeslagen kan worden gebruikt als bouwmateriaal en voor het maken van speelgoed en keukenbenodigdheden. Bossen onttrekken actief CO2 aan de atmosfeer en slaan dit op in stammen, bladeren en wortels. Het hout waarin CO2 is opgeslagen kan worden geoogst en toegepast in verschillende producten zoals bouwmateriaal, speelgoed en keukenbenodigdheden. Hoe langer deze producten worden gebruikt, hoe langer het duurt voordat de vastgelegde CO2 wordt teruggegeven aan de atmosfeer. Bovendien zijn door de toepassing van hout minder materialen zoals beton, staal en kunststof nodig. Bij de productie van deze materialen komt juist CO2 vrij. 
CO2 wordt ook opgeslagen in goed ontwikkelde bosbodems. Daarom is het belangrijk om selectief en op een duurzame manier hout te oogsten. Op die manier blijft de opslagcapaciteit van CO2 in de bodem behouden.

Beperken effecten van droogte en piekbuien

Het veranderende klimaat zorgt steeds vaker voor periodes van droogte en piekbuien waarbij in korte tijd veel regen valt. Bomen, en vooral bossen, zijn uitstekend in staat om water vast te houden. Dit heeft verschillende redenen. Bomen zorgen voor een gezonde bodem, die als een spons water opzuigt. Hoe gezonder een boom of bos, hoe beter de bodem in staat is om water vast te houden. Regen die in een bos valt verdampt minder snel (door de schaduw van bomen) en spoelt ook minder snel weg dan wanneer het op een kale akker of betegeld plein valt. Doordat water niet meteen afspoelt, kan het water door de bodem opgenomen worden. Water dat door de bosbodem is opgenomen blijft niet op die plek. Het geïnfiltreerde water vloeit geleidelijk via grondwaterstromingen naar lagergelegen natuur- en landbouwgebieden. Hierdoor kan ook in tijden van weinig neerslag langer water aanwezig zijn voor de lagergelegen natuur en landbouw en wordt het hele systeem veerkrachtiger.

Beperken hitte

Drogere en warmere periodes zijn effecten van klimaatverandering. Vooral in steden kunnen hitte-eilanden ontstaan die voor gezondheidsproblemen kunnen zorgen. Onderzoek aan bomen in lanen en parken heeft aangetoond dat bomen en bossen een temperatuur-verlagende werking hebben. Dit heeft te maken met schaduwwerking en omdat bomen vocht aan de lucht afgeven. Niet alleen in steden hebben bomen een verkoelende werking. Bossen vormen een koele oase tijdens hittegolven en zijn ook bij hitte fijne plekken om te recreëren.

Gezonde bossen

Wanneer bossen niet gezond zijn, zijn ze gevoeliger voor de effecten van het veranderende klimaat. Daarnaast lijken niet alle boomsoorten even goed opgewassen tegen drogere groeiseizoenen, nattere winters, extremere stormen, ziekten en plagen en de gevolgen van verzuring en vermesting van bosbodems. Hierdoor zijn ze minder goed in staat om water vast te houden, hebben ze een lagere soortenrijkdom en slaan ze minder CO2 op. Met name om oudere bossen te behouden, is het noodzakelijk maatregelen te nemen.

Klimaatbestendige bossen

Wanneer bossen niet gezond zijn, zijn ze gevoeliger voor de effecten van het veranderende klimaat. Daarnaast lijken niet alle boomsoorten even goed opgewassen tegen drogere groeiseizoenen, nattere winters, extremere stormen, ziekten en plagen en de gevolgen van verzuring en vermesting van bosbodems. Hierdoor zijn ze minder goed in staat om water vast te houden, hebben ze een lagere soortenrijkdom en slaan ze minder CO2 op. Met name om oudere bossen te behouden, is het noodzakelijk maatregelen te nemen. 
De provincie Noord-Brabant wil daarom 60.000 hectare bos revitaliseren. Bossen moeten in staat zijn om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden, zonder hun regulerende werking te verliezen. Het is daarvoor cruciaal dat de abiotische condities op orde zijn. Een goede nutriënten- en vochtvoorziening leidt namelijk tot verhoogde stabiliteit en weerbaarheid van de bossen, bijvoorbeeld tegen ziekten en plagen. Dit gaat verder dan het bosbeheer en vraagt een aanpak op het schaalniveau van het bodem- en watersysteem. Daarnaast is het noodzakelijk om toe te werken naar gemengde bossen, waarbij veel verjonging is en die bestaan uit gebiedseigen boom- en struiksoorten van verschillende ouderdom.