Water en bodem sturend – keuzes bij ruimtelijke ontwikkelingen

Het gemeentelijk beleid moet gericht zijn op een samenhangende beschouwing van de fysieke leefomgeving en de daarbij betrokken belangen. Water en bodem zijn daarbij sturend. Dit heeft invloed op de mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkelingen binnen het gemeentelijk grondgebied. Er moet een balans zijn tussen de gebruikswaarde, de belevingswaarde en de toekomstwaarde van de fysieke leefomgeving. En er moet voldoende aandacht zijn voor de relatie tussen de stedelijke leefomgeving en het landelijke gebied. Vaak worden binnenstedelijke en buitenstedelijke gebieden geheel los van elkaar benaderd. Het is juist belangrijk om deze twee gebieden in samenhang te bekijken. Zo kan bijvoorbeeld een waterloop vanuit het platteland in het stedelijk gebied doorlopen met natuurlijke oevers en begroeiing. Dit heeft een positief effect op de biodiversiteit (De verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied), de natuurlijke belevingswaarde in de stad en er kan bij wateroverlast wellicht gebruik worden gemaakt van het watersysteem in het landelijke gebied.

In het RWP beschrijft de provincie de noodzaak van een (deel)stroomgebied-benadering waarbij water en bodem, het gebruik ervan, en eventuele ingrepen in samenhang worden bekeken. Een klimaatbestendig en veerkrachtig systeem en het herstellen van de systeemwerking en omgevings/milieukwaliteit vereisen dat gebruiksfuncties passen bij de eigenschappen van het lokale water- en bodemsysteem. Het uitgangspunt ‘de juiste functie op de juiste plek’ is een kans voor afstemming van gebruiksfuncties op de lokale omstandigheden. Zo kan gekeken worden of functies die gevoelig zijn voor droogte in te passen zijn in lager gelegen natte gebieden. En andersom kunnen functies die gevoelig zijn voor wateroverlast wellicht ingepast worden in hogere infiltratiegebieden. Zie ook: https://www.hnsland.nl/projecten/ruimtelijk-beeld-watertransitie/

Het is belangrijk dat gemeenten over deze onderwerpen in het kader van keuzes bij ruimtelijke ontwikkelingen expliciet beleid opnemen. Dit beleid moet zich ook richten op het omgaan met initiatieven of projecten die effect hebben op, of een verandering kunnen betekenen voor het water- en bodemsysteem. De hoofdlijnen van het beleid hierover worden opgenomen in de gemeentelijke omgevingsvisie. De concrete uitwerking daarvan voor de kortere termijn landt in het WRP. Bij gebiedsontwikkelingen vertaalt de gemeente het beleid uit de omgevingsvisie naar de locatiekeuze en de randvoorwaarden voor de gebiedsontwikkeling.

Meer informatie en voorbeelden over water en bodem sturend bij ruimtelijke ontwikkelingen staat in het artikel ‘Water en bodem sturend’ vraagt om een brede blik’, ROmagazine.nl, 5 september 2023.

Tevens is de Praktijkgids Water en bodem sturend, hoe dan? beschikbaar, opgesteld door het College van Rijksadviseurs.