Het Brabants Netwerk Wonen-Zorg-Welzijn bestaat uit een grote diversiteit aan partners, die nauw betrokken zijn bij de vraagstukken en opgaven op het vlak van 'wonen met zorg en ondersteuning' in Brabant.
Eind 2021 is de provincie samen met 'Senioren Netwerk Brabant-Zeeland' gestart met de opbouw van een Brabants Netwerk Wonen-Zorg-Welzijn. Dit netwerk bestaat inmiddels uit ca. 200 partijen, alle actief rond de thematiek 'wonen-zorg'. Het netwerk vormt een brede afspiegeling van de Brabantse samenleving.
De komende decennia neemt de vergrijzing in Brabant sterk toe. Dat vraagt om extra aandacht voor het 'wonen met zorg en ondersteuning' van senioren. Vanuit de provincie worden er tal van initiatieven ondersteund om hier samen met gemeenten en andere partners op in te spelen. Zodat het nu en in de toekomst voor senioren in Brabant goed wonen is, met oog voor een goede balans en samenhang tussen wonen, zorg en welzijn.
Dubbele vergrijzing
Provinciale prognoses (verwijst naar een andere website) laten zien, dat er de komende jaren veel ouderen bij komen. Bovendien leven zij gemiddeld ook steeds langer. In die combinatie wordt dit 'dubbele vergrijzing' genoemd. Met het oog op die vergrijzing is het van belang - ook nu al - op de woningbehoefte van senioren in te spelen en de bestaande woningvoorraad te verrijken met woonvormen (al dan niet met zorg), specifiek gericht op de groeiende groep van ouderen. Bovendien wordt hiermee ook de doorstroming bevorderd. Én kan worden ingespeeld op trends en beleidslijnen, waarbij langer thuis wonen en zelf- en samenredzaamheid uitgangspunten zijn. Ook om op die manier de zorg betaalbaar te houden en in te spelen op de (groeiende) tekorten aan zorgpersoneel.
Actieagenda
Tegen de achtergrond van deze demografische ontwikkelingen wil het netwerk vanuit haar actieagenda de aanpak van de complexe opgaven op het vlak van wonen, zorg en welzijn helpen versnellen. Aanvullend en van meerwaarde op het vele wat er al in Brabant op deze opgaven gebeurt en gaat gebeuren. Het netwerk doet dit langs een drietal missielijnen (pdf, 1.2 MB). Lijn 1 richt zich er op dat (aankomende) senioren voorbereid zijn op hun leef- en woontoekomst. Missielijn 2 zet in op het versnellen van de realisatie van vraaggerichte wooninitiatieven van en voor (aankomende) senioren in nieuwbouw én in de bestaande bouw. Versnellingsmissie 3 tenslotte is gericht op het versnellen van de totstandkoming van vitale zorgzame gemeenschappen en buurten. Vanuit deze focus heeft het netwerk zogenoemde doorbraken (pdf, 86 kB) geformuleerd en is het aan de slag gegaan met versnellingsacties en 'doorbraakprojecten'.
Mooi voorbeeld van en eerste doorbraakproject in de missielijn van de wooninitiatieven is De Derde Bouwstroom (DDB). Doel van de DDB is het ontstaan van wooncollectieven aan te jagen, tot ze op eigen benen kunnen staan en opdrachtgever kunnen zijn in de ontwikkelfase. Dit gelet op de meerwaarde van wooncollectieven voor de bestrijding van het tekort aan betaalbare woningen. En gelet op de meerwaarde voor zorg en welzijn in relatie de groeiende vraag naar zorg, de ontwikkeling van vitale zorgzame gemeenschappen / buurten en het tegengaan van eenzaamheid. De DDB is een alliantie van partijen die belang hebben bij een groeiende stroom aan wooncollectieven en bij het van niche tot mainstream maken van deze bouwstroom, naast die en in samenwerking met de bouwstromen van de corporaties en ontwikkelaars.
De Derde Bouwstroom kan hierbij ook als vliegwiel en inspiratie dienen voor deze bouwstromen en sluit aan op de behoeften van een belangrijk deel van en toenemend aantal Brabantse senioren om (preventief) regie te houden op het wonen, te investeren in gemeenschapsvorming en in te spelen op de voorziene tekorten in de zorg.
Vanuit het besef dat de opgave vraagt om anders doen en anders (samen)werken, om incrementele en om radicale innovatie, geeft het netwerk ook invulling aan een innovatieve wijze van samenwerken binnen het netwerk. Passend bij de fase van ontwikkeling en een groeiend gedeeld eigenaarschap in relatie tot de aanjaag en partnerrol. In doorbraakprojecten / versnellingsacties, in ondersteunende werkgroepen (waaronder Organisatie en werkwijze, Betrekken politiek en Data) en in een bestuurlijk aanjaagteam waar onder wisselend voorzitterschap invulling gegeven wordt aan de bestuurlijke aanjaagrol.
Het netwerk is ervan overtuigd dat de opgave Wonen-Zorg-Welzijn niet voldoende kan worden versneld vanuit verdere optimalisatie van de huidige systemen, maar vraagt om een transitie binnen en tussen systemen / systeemkokers uitgaande van de leefwereld van (aankomende) senioren. Innovatie en versnelling is geboden en vraagt inzet en lef van een grote diversiteit aan betrokken partners, in bijzonder ook gemeenten.
In dit kader heeft het netwerk in 2022 met het manifest Een (t)huis voor senioren in Brabant! (pdf, 1 MB) alle Brabantse gemeenten opgeroepen om de opgave ‘wonen-zorg-welzijn voor senioren’ hoog op de agenda's te zetten binnen de gemeentelijke woningbouwprogrammering. De oproep tot meer aandacht voor vraagstukken en opgaven rond ‘wonen, zorg en welzijn’ is nog steeds actueel en het manifest wordt en kan dan ook nog steeds worden onderschreven via het online onderschrijvingsformulier (verwijst naar een andere website)
Omdat iedereen nodig is in deze opgave heeft het Bestuurlijk aanjaagteam van het netwerk ‘Het eerlijke én het hoopvolle verhaal' (pdf, 6 MB) gedeeld. Het eerlijke verhaal dat de huidige systemen van wonen, zorg en welzijn onvoldoende antwoord bieden. En het hoopvolle verhaal dat we deze systemen kunnen aanpassen als we een omslag in denken maken: van systemen naar mensen en hun leefomgeving.
Het netwerk wil dit eerlijke én hoopvolle verhaal verder verspreiden en roept iedereen op om binnen de eigen organisatie en netwerken deze omslag in denken te bespreken en hierop actie te ondernemen.
Gemeenten en regio’s worden opgeroepen het te vertalen in visies op ouderenbeleid, met extra aandacht voor de meest kwetsbaren zoals mensen met dementie en/of meerdere ouderdomsziektes.
Hieronder treft u ter bespreking en verdere verspreiding binnen uw organisatie en netwerken de links naar:
In de totale woningbouwopgave neemt de ouderenhuisvesting naast en als onderdeel van de betaalbaarheidsopgave een belangrijke plaats in. Binnen de Nationale Woon- en Bouwagenda is dit uitgewerkt in het programma Wonen en Zorg voor Ouderen. Er is becijferd dat één op de drie toe te voegen woningen geschikt moet zijn voor ouderen. In Brabant gaat het om een opgave van bijna 44.000 woningen tot en met 2030: 24.500 nultreden, 12.300 geclusterd en 6.800 zorggeschikt Zie ook hoofdstuk 10 van de Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant (verwijst naar een andere website)
In de woondealregio’s wordt in bestuursopdrachten aandacht gevraagd en invulling gegeven aan de opgave ouderenhuisvesting, gekoppeld aan lopende en op te starten regionale trajecten van woonzorgvisies.
Aansluiten en meer informatie
Heeft u belangstelling om aan te sluiten bij het Brabants Netwerk Wonen-Zorg-Welzijn en haar actiegerichte agenda? Mail dan naar wonen@brabant.nl.
Het Bestuurlijk aanjaagteam van het netwerk pleit ervoor dat naast nieuwbouw de aandacht ook gaat naar het benutten van de vele kansen binnen de bestaande voorraad.
Het Bestuurlijk aanjaagteam van het netwerk roept op een omslag in denken te maken: van systemen naar mensen en hun leefomgeving. Een omslag naar samenredzaamheid. Naar een samenwerken van formele en informele zorg en ondersteuning. Naar een samenwerken vanuit een andere mindset.
In een samenvattend Pamflet roept het Bestuurlijk aanjaagteam van het netwerk iedereen op de benodigde omslag in het denken te bespreken in de eigen organisatie en netwerken en hierop actie te ondernemen.
Het Brabants Netwerk Wonen-Zorg-Welzijn roept gemeenten op in de bestuursakkoorden en in de referentiekaders van de raad de opgave wonen-zorg-welzijn voor senioren hoog op de agenda's te zetten en te borgen binnen de woningbouwprogrammering.
De opgave op Wonen-Zorg-Welzijn is (te) breed. Het Brabants Netwerk focust zich op het versnellen van de realisatie van nieuwe woonvormen tussen ‘thuis’ en verpleeghuis’ en het bieden van een fijn en veilig huis voor alle senioren in Brabant in een vitale zorgzame toekomstbestendige omgeving.
We hebben momenteel te maken met een brede vergrijzingsopgave. Het is belangrijk, nee, noodzakelijk om onze (aankomende) senioren hierbij te betrekken.
Senioren wonen niet altijd in een woning die geschikt is om tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis te wonen. Wanneer gezondheidsproblemen optreden kunnen zij hun huidige woning aanpassen of verhuizen naar een geschikte woning én woonomgeving.
Om op een prettige en comfortabele manier oud te kunnen worden is, naast een geschikte woning en woonomgeving, ook een vitale zorgzame gemeenschap van belang.
Er is een steeds grotere vraag naar nieuwe woonvormen ‘tussen thuis en verpleeghuis’. Naast mantelzorgwoningen of flexibele woonvormen met nieuwe woonzorgarrangementen, gaat het in het bijzonder ook om geclusterde woonvormen.
Versie: 16 november 2022
Heeft u vragen?
Maak dan gebruik van het vragenformulier of bel met het algemene telefoonnummer van de provincie.
