N639: Duurzame en verkeersveilige verkeersafwikkeling Chaam

Aanpak

In 2020 is er gezamenlijk een leefbaarheidsstudie uitgevoerd en een ontwikkelperspectief opgesteld aan de hand van 4 ambities:

1. Chaam beschikt in 2040 over voldoende en passende ruimte voor wonen en werken.
2. Chaam is in 2040 een vitaal lintdorp met een herkenbaar en gezellig centrum.
3. De Chaamse leefomgeving is in 2040 gezond, beweegvriendelijk en klimaat adaptief.
4. In 2040 wordt het lokaal en doorgaand verkeer in Chaam op duurzame en veilige wijze afgewikkeld.

Inwoners zijn via een zogenaamd social design traject intensief betrokken bij de opzet van dit ontwikkelperspectief. In een social design traject praten bewoners mee over o.a. positieve punten van hun woonomgeving, maar ook knelpunten en mogelijke oplossingen hiervoor. De bewoners hebben op deze manier aangegeven hoe zij hun leefomgeving ervaren en wat er in hun ogen moet veranderen. Dit alles heeft uiteindelijk geleid tot het besluit dat Chaam een lintdorp blijft en partijen gezamenlijk gaan toewerken naar bovenstaande ambities.

Wat gaat er gebeuren?

Het hierboven genoemde ontwikkelperspectief is uitgewerkt tot een meerjarig uitvoeringsprogramma (MUP) (pdf, 1.6 MB). Als provincie Noord-Brabant trekken we de ambitie duurzame en veilige verkeersafwikkeling. 
We doen dit aan de hand van 4 deelprojecten:

• Studie verkeersstromen
• Slim Sturen van (doorgaand) vrachtverkeer
• Fysieke maatregelen
• Mobiliteitstransitie

Studie verkeersstromen

We hebben de verkeersstromen rondom Chaam met diverse studies in beeld gebracht. Onder ‘documenten’ zijn deze studies te vinden. Afgelopen maanden hebben we nog specifiek naar de herkomst- en bestemmingen van vrachtverkeer op de N639 gekeken. Deze resultaten delen we binnenkort ook online. Actuele informatie over de verkeersintensiteiten zijn ook te vinden op het Dataportaal van de provincie.

Slim Sturen van (doorgaand) vrachtverkeer

In dit deelproject wordt verkend of en hoe vrachtverkeer dusdanig gestuurd kan worden dat de kern Chaam wordt vermeden. Hiervoor loopt binnen de provincie een pilot om te leren hoe dergelijke informatie kan worden doorgegeven aan chauffeurs. Voor de zomer wordt duidelijk of het mogelijk is een adviesroute met bebording in te stellen langs de A58. Deze vraag hebben we voorgelegd aan Rijkswaterstaat.

Tot slot onderzoeken we op verzoek van de gemeente Alphen-Chaam of een verbod voor doorgaand vrachtverkeer in de kern van Chaam realistisch is. Naar verwachting is hier rond zomer 2024 meer duidelijkheid over.

Fysieke maatregelen

Afgelopen jaren zijn veel fysieke maatregelen op en rond de N639 verkend en besproken met de gemeente Alphen-Chaam, waaronder:

• Een rondweg: in overleg met de provincie en bij besluit van de gemeenteraad in mei 2021 is de optie rondweg vervallen.
• Het verwijderen van parkeerplaatsen langs de N639 om zo meer ruimte te krijgen voor groen, voetpaden of voor wegverspringingen. Deze maatregel bleek onvoldoende draagvlak te hebben binnen de gemeente.
• Het inrichten van de weg in het centrum als zogeheten erftoegangsweg. Daarbij horen ontwerpelementen als klinkers in plaats van asfalt, fietsers op de rijbaan, drempels of andere maatregelen die de snelheid van het verkeer verlagen. Voor de veiligheid van de fietsers vinden wij fietsers op de rijbaan op deze plek onwenselijk en willen we de fietspaden behouden. Andere fysieke maatregelen, zoals drempels of klinkerverharding in plaats van asfalt, zijn afgevallen in verband met de gevolgen voor geluid of trillingen. 
  Wat wel al haalbaar is op of direct langs de N639, zoals het veiliger maken van de kruising met de Gilzeweg, wordt tijdens het groot onderhoud aan de N639 in 2024 en 2025 al uitgevoerd. Lees hier meer over op de pagina N639 Bebouwde kom Chaam.

Mobiliteitstransitie

Het laatste deelproject gaat over het realiseren van een mobiliteitstransitie. Dat houdt in dat er meer ruimte komt om te wandelen en te fietsen, zodat mensen de overstap gaan maken van de auto naar bijvoorbeeld de fiets. Dit deelproject is verder nog niet uitgewerkt en wordt pas opgepakt in overleg met de partners nadat meer zicht is op de resultaten van de overige projecten.

Planning

Het eerstvolgende overleg tussen de partners over het onderwerp ‘MUP Chaam’ staat gepland voor de zomer van 2024. Tijdens dit overleg bespreken de partijen de voortgang van alle deelprojecten. Tijdens dit overleg is er extra aandacht voor het onderwerp (doorgaand) vrachtverkeer. Na afloop van deze vergadering vullen we de planning op deze website aan.

Waarom geen rondweg om Chaam aanleggen?

In 2020 hebben gemeente Alphen-Chaam en provincie Noord-Brabant samen een leefbaarheidsstudie laten uitvoeren. Inwoners zijn hierbij intensief betrokken via een zogenaamd social design traject.  In deze studie zijn verschillende scenario’s voor de ontwikkeling van Chaam uitgewerkt. Eén van deze scenario’s was een rondweg. Uiteindelijk hebben de gemeente Alphen-Chaam en provincie Noord-Brabant niet voor een rondweg gekozen, vanwege een breed scala aan argumenten:

• Landschap: Een nieuwe weg zou ook het landschap en de natuur rondom het dorp beschadigen. Het zou gebieden met historische en natuurlijke waarde doorsnijden, wat nadelig is voor zowel de natuur als voor recreatie en toerisme.
• Economie: Chaam is een lintdorp dat omgeven wordt door een mooi buitengebied. De lokale economie hangt hiermee sterk samen. Zowel voor ondernemers langs het lint als voor ondernemers in het buitengebed zou een nieuwe weg om het dorp heen van invloed zijn voor de waarde van de lokale economie.
• Draagvlak: Er bleek weinig steun onder de inwoners van de gemeente Alphen-Chaam voor het aanleggen van een randweg. Inwoners willen dat het dorp zijn historische vorm en eigen karakter behoudt en vinden het verstoren van het buitengebied onwenselijk. Er zijn ook andere mogelijkheden voor een prettigere leefomgeving langs het lint in Chaam.  Het scenario dat Chaam een lintdorp blijft en we inzetten op versterken van de bestaande kwaliteiten sluit het beste aan bij wat de inwoners willen.
• Financieel: Het bouwen van een rondweg kost veel geld, zowel voor de provincie Noord-Brabant als voor de gemeente Alphen-Chaam. Met bovenstaande argumenten wegen de kosten niet op tegen de voordelen.
• Juridisch: Als je een rondweg wil aanleggen, kan dit pas na wijzigen van het gemeentelijke omgevingsplan (sinds de Omgevingswet de nieuwe naam van een bestemmingsplan). Dit vraagt om een juridische procedure, waarin alle voor- en nadelen en verschillende belangen meegewogen moeten worden. Een omgevingsplan staat ook open voor bezwaar en beroep. Het is onzeker of een omgevingsplan voor een randweg tot een goed einde kan worden gebracht, juist vanwege die zeer moeilijke afweging tussen verschillende soorten belangen.
• Extra juridische moeilijkheid is dat sinds 2020, toen besloten werd geen rondweg meer na te streven, het aanleggen van een rondweg nog complexer is geworden. Huidige wet- en regelgeving rondom natuurbescherming en –herstel maken dergelijk grootschalige infrastructurele projecten voorlopig onmogelijk.

We gaan daarom samen met onze partners naar andere oplossingen voor Chaam.